تجمع فلزات سنگین در بافت عضلانی ماهی کفال پوزه باریک (liza salienc) دریای خزر

چکیده فارسی : تحقیق حاضر در پاییز سال 1389 به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین( ( hg,pb ,cd در بافت عضلانی ماهی کفال پوزه باریک ( liza saliens) در ساحل بندرامیرآباد انجام گرفت. اهداف مورد نظر، مقایسه نتایج غلظت با گونه های دیگرماهیان دریای خزر و سایر مناطق و همچنین مقایسه با استانداردهای جهانی who)و nhmrcوuk و... (جهت حصول اطمینان از بلامانع بودن مصرف انسانی بود. در این راستا نیز، برآورد ریسک خطر مصرف این گونه از ماهیان برای افراد خردسال و بزرگسال محاسبه گردید. بدین منظور بافت عضلانی 44 نمونه تصادفی ماهی صید شده تفکیک گردید. ابتدا پس از بیومتری بافت عضلانی توسط تیغ اسکالپل جدا و نمونه را خشک کرده و بطریق هضم اسیدی نمونه آماده سازی شده توسط دستگاه جذب اتمی غلظت فلزات اندازه گیری گردید. نتایج غلظت فلزات سنگین ( 2.65 ) , pb( 0.61 ) , cd (0.0013 ) hgبر حسب میکروگرم بر گرم وزن خشک (ppm dw) اندازه گیری گردید. غلظت فلز سرب در ماهی کفال سالینس بالاتر از ماهی کفال اوراتوس در دریای خزر و آتلانتیک جنوبی و غلظت کمتری نسبت به کفال سفالوس در دریای مدیترانه دارا می باشد. غلظت فلز و مس در ماهی کفال پوزه باریک (liza salienc) مقادیر بالاتری نسبت به سایر گونه ها ازجمله اوراتوس دریای خزر و سایر گونه ها در سایر مناطق جغرافیایی نشان داده است. میزان تجمع فلز کادمیم درعضله ماهی کفال سالینس از سایر گونه های کفال در سایر مناطق جغرافیایی بیشتر بوده است. در بافت عضلانی ماهی کفال پوزه باریک تجمع فلزات ، جیوه با استانداردهای(maff، fda ،ec ، who) مطابقت می نماید. فلز سرب پایین تر ازمقادیر استانداردهای ( nhmrc، maff، who) و چند کشور دیگر (نیوزیلند،هنگ کنگ،دانمارک و سوئیس ) تعیین شد ولی مقادیری بالاتر از حدود مجاز ( fao، ec ) نشان داد. میزان تجمع فلز کادمیوم در بافت عضلانی ماهی کفال پوزه باریک پایین تر از حدود استانداردهای who و fao و maff و new zealand و hong kong و denmark و بالاتر از حدود مجاز تعیین شده از سوی استانداردهای ec و nhmrc و switzerland تعیین شد. براساس سرانه مصرف 6 کیلوگرم ماهی درسال بامحاسبه thq ( target hazard quotient )خطرآشکاری برای سلامت افرادبزرگسال وخردسال بوجود نمی آورد ( thq<1 ). اگربه تنهایی مصرف سرانه ماهی کفال به 12 کیلوگرم برسد آنوقت سلامت مصرف ماهی برای افراد خردسال به حد آستانه خطر برای فلزات سرب و کادمیم می رسد. باتوجه به اینکه بیشترین صید ماهیان استخوانی دریای خزر، ماهیان سفید( 65 درصد) و کفال( 30 درصد) است. با فرض اینکه مصرف تغذیه ایی ماهی از این دو گونه باشد. نتایج thq برای دوگونه منطقی تر بنظر می رسد. هرچند ریسک مصرف ماهیان کفال در افراد بزرگسال پایین تر از افراد خرد سال است ولی با روند فزونی آلاینده ها در دریای خزر برای گروه سنی خردسال بدلیل حساسیت بیشتر نسبت به آلودگی، بایستی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.